Feit en fictie in 'Ketters van de Kemmelberg'

- december 14, 2017

‘Een historische roman schrijven is veel fantaseren en een klein beetje liegen, maar altijd met grote kennis van zaken.’

(Willy Spillebeen tijdens de presentatie van zijn roman ‘Busbeke, of de thuiskomst’)

Het hoofdpersonage in 'Ketters van de Kemmelberg' is Walram Baeldes. Hij en zijn familie zijn verzonnen. Ze leven in het boeiende historische kader van de gebeurtenissen op het einde van de zestiende eeuw in het Westkwartier. Die nu zo geïsoleerde streek van de West-Vlaamse en Noord-Franse heuvels was toen de bakermat van het opkomende protestantisme in de Nederlanden.

Vele personages en figuranten zijn historisch. Pieter Hazaert, Antoon Algoet en Jan Caemerlynck waren enkele van de geuzenleiders in het Westkwartier. Inquisiteur Pieter Titelmans, zijn verklikker Joris van der Hallen en baljuw Jan de Visch behoorden tijdens de Beeldenstorm tot hun voornaamste tegenstanders.

Ook het decor, de meeste gebeurtenissen en vele anekdotes zijn waarheidsgetrouw.

De moord op de drie geestelijken uit Reningelst op 12 januari 1568 geldt als één van de orgelpunten uit de woelige Geuzentijd. Een monumentale graftombe die in 1928 werd neergezet op de plaats waar de lijken in 1568 werden teruggevonden, herinnert aan dit drama. De afschuwelijke gebeurtenis is ook visueel vastgelegd op twee glasramen in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Nieuwkerke en op een imposant schilderij in de Sint-Jan-de-Doperkerk in Dranouter.

Mahieu de Cotter, die in dit boek een bescheiden figurantenrol kreeg toebedeeld, is het fictieve hoofdpersonage in de roman 'De dagen van Hondschoote' van Jaak Stervelynck (De Clauwaert, 1979). Ook deze roman is opgebouwd rond het drama van 12 januari 1568 in Nieuwkerke.

Pieter Platevoet werd onder zijn verlatijnste naam Petrus Plancius beroemd als predikant, theoloog en cartograaf. Hij werd geboren in Dranouter (1552) en stierf in Amsterdam (1622). Over hem schreef ik eerder 'Een slimme jongen die goed kan vertellen' (VWS, 2008).

Zeno verwijst naar het gelijknamige hoofdpersonage in de onvolprezen roman 'Het hermetisch zwart' van de Franse schrijfster Marguerite Yourcenar. Ook deze roman speelt zich af in het turbulente Vlaanderen van de 16de eeuw. Marguerite Yourcenar (1903-1987) bracht haar jeugd door in een landhuis op de Zwarte Berg en bleef haar leven lang verknocht aan de streek.

Het paardje van Malegijs is nog steeds populair in Kemmel en de Kinderput is er nog steeds op de top van de Kemmelberg. Ik schreef een bewerking van het in de streek populaire volkssprookje in het kinderboek 'Drie meisjes van Ieper' (Die Keure, 2015).

De schildersjongen Jonas met wie Walram in Gent bevriend werd, is het hoofdpersonage uit de jeugdroman 'Jonas, schilder of geus?' van Walter Gansemans (Davidsfonds, 1990).

De knipoogjes naar het Folkfestival in Dranouter, de zangeres Geike Arnaert, de poëziezomers van Watou en oom Aloïs uit 'De oversteek' (Davidsfonds/ Infodok, 2001) verzeilden louter toevallig in mijn verhaal …